BIOS – pierwszy program każdego komputera

Sygnały dźwiękowe z BIOS-u

Podczas uruchamiania komputer może wydawać szereg dźwięków ( beep codes), których odpowiednie typy przypisane są do rożnych błędów i problemów. Długość dźwięku i ilość sygnałów oznacza kod błędu. W zależności od producenta BIOSu sygnały te mogą mieć rożne znaczenie. Najpierw należy więc ustalić jaki BIOS znajduje się w naszym komputerze.

. Nazwa BIOSu wyświetlana jest na początku podczas uruchamiania komputera lub możemy ją sprawdzić uruchamiając BIOS kombinacja klawiszy odpowiednią dla naszego komputera. Najczęściej występujące dystrybucje BIOSu to Phoenix, Ami lub Award . Poniżej zebraliśmy najczęściej występujące kody bledu wraz z opisem problemu którego mogą dotyczyć.

BIOS AMI

BIOS AWARD

BIOS PHOENIX

Jak widzimy najbardziej rozbudowany system informacyjny BIOSu ma ten firmy PHOENIX. Oprócz sygnałów dźwiękowych niektóre komputery sygnalizują awarie za pomocą systemu diód, które informują o błędzie migając w odpowiedniej dla danej awarii kolejności. Opis błędów które sygnalizują migające diody możemy znaleźć w dokumentacji technicznej płyty głównej naszego komputera.

Aktualizacja BIOS

Początkowo BIOS komputera umieszczany był w pamięci ROM. Jego wymiana wiązała się wówczas z zakupem nowej kości BIOSu. Aktualnie laptopy wyposażone są w BIOS zapisany w pamięci flashowej, którą możemy dowolnie modyfikować oraz aktualizować ( flashować ) .

Aktualizacja BIOSu do dość ryzykowana operacja. Zatem należy zastanowić się czy na pewno jest to nam potrzebne. Możemy podjąć takie ryzyko wtedy gdy nasz BIOS nie ma wsparcia Plug?n Play ( system służący do automatycznego konfigurowania urządzeń i przydzielania im zasobów) , gdy nie obsługuje dużych dysków ( brak obsługi LBA) lub chcemy wykorzystać inne zaawansowane funkcje BIOSu. Aby dokonać aktualizacji należy ustalić model posiadanej płyty. Model ten możemy odczytać z dokumentacji sprzętu, bezpośrednio z płyty głównej lub na podstawie identyfikatora BIOSu wyświetlanego na dole ekranu po uruchomieniu sprzętu ( dot. BIOSu AMI lub AWARD ). Po odczytaniu identyfikatora musimy odnaleźć go w tabeli producenta, aby poznać model płyty naszego sprzętu. Tabele umieszone są na stronie internetowej www.wimsbios.com

www.wimsbios.com/numbers.shtml (dla BIOSu AWARD) www.wimsbios.com/numbersami.shtml (dla BIOSu AMI).

Gdy posiadamy już model płyty, pobieramy ze strony jej producenta najnowsza wersje BIOSu, którą wgramy do pamięci flash. Możemy do tego celu wykorzystać dostępne w sieci programy tj. np. UniFlash. Kolejnym krokiem przed zaktualizowaniem BIOSu jest wykonanie startowej płyty systemowej Windows oraz wgranie na druga płytę docelowej wersji BIOSu i wybranego programu do wykonania aktualizacji. Przystępując do flashowania BIOSu wyłączamy w nim opcje ?System BIOS Cacheable? ? jest to wyłączenie kopiowania BIOSu do pamięci RAM. Kolejnie uruchamiamy system z utworzonej płyty startowej, a po jego uruchomieniu inicjujemy płytę z nową wersją BIOSu i uruchamiemy program do aktualizacji BIOSu . Proces aktualizacji nie powinien trwać dłużej niż kilkanaście sekund .Po poprawnym zaktualizowaniu BIOSu komputer powinniśmy zrestartować . Często po aktualizacji BIOSu wymagana jest reinstalacja systemu operacyjnego .Często aktualizacja BIOSu powoduje konflikt z dotychczasowymi ustawieniami systemu, przez co system może pracować niestabilnie. UWAGA ! ? zalecamy wcześniej zapisanie aktualnego obrazu BIOSu. Dzięki niej będziemy mogli powrócić do pierwotnej wersji w razie niepowodzenia operacji.

Co zrobić jeśli aktualizacja BIOSu nie powiodła się ?

Aktualizacja BIOS to ryzykowna operacja. Jeżeli pobierzemy złą wersję BIOSu, gdy podczas dokonywanej aktualizacji zabraknie prądu lub wystąpi inny nieoczekiwany błąd to komputer może się wyłączyć i już nie uruchomić poprawnie. Naszczęście komputer z błędnie zaktualizowanym BIOSem możemy reanimować na własną rękę lub oddając do fachowego serwisu, który w krótkim czasie przywróci nasz sprzęt do działania. Jeśli coś podczas aktualizacji poszło nie tak . Nie załamuj się i nie przeklinaj komputera Mamy kilka możliwości, które pozwolą ?naprawić? nasz sprzęt.

Przyczyn uszkodzenia BIOSu może być wiele od wirusów po uszkodzenia spowodowane przepięciami elektrycznymi itp. ,ale z naszych obserwacji wynika, iż najwięcej awarii spowodowanych jest podjętymi działaniami samych użytkowników tj. błędne aktualizacje, nagła utrata zasilania podczas flashowania BIOSu, nadpisanie układu flash nieodpowiednią wersja BIOSu lub BiOSem przeznaczonym do innego modelu płyty. Przyjrzyjmy się zatem najczęściej spotykanym awariom z jakimi mamy odczyniania podczas aktualizacji BIOSu płyty głównej:

1. Nieaktywny obszar BootBlock – większość układów flaszowych montowanych w komputerach posiada obszar , który nie jest zapisywany podczas aktualizacji BIOSu. Obszar ten nazywa się BootBlock. Jest on odpowiedzialny za funkcjonowanie napędu i klawiatury w przypadku uszkodzenia pozostałej części BIOSu. Gdy BootBlock jest nieaktywny powinniśmy zaobserwować na naszym monitorze informacje podobną ( w zależności od producenta BIOSu) do poniższej?

Award BootBlock Bios v.,0

Copyright ? 1998. Award Software Inc

Bios Rom Checksum error

INSERT SYSTEM DISK AND PRESS ENTER

Wówczas musimy przygotować płytę startową , na której powinny znajdować sie pliki startowe systemu oraz plik programatora z poprawnym obrazem BIOSu( np. kopia BIOS wykonana przed aktualizacją ). Kolejnie należy przygotować plik ?autoexec.bat?, posiadający odpowiedni dla wersji BIOSu wpis np. : ?awdflash kopia.bin   /py/Sb/Sn/QI? i zapisać go na płycie. Poniżej opis elementów, które mogą znajdować się w por zadanym wpisie.

awdflash – nazwa programatora, rożni się w zależności od płyty

kopia.bin – nazwa pliku z kopia BIOSu

py – nakaz automatycznego programowania

Sb – nakaz ominięcia programowania BootBlock

sn ? zakaz wykonywania kopii ( w przypadku gdy obecnie zapisania wersja BIOSu jest błędna lub uszkodzona , wiec nie ma sensu wykonywać jej kopii )

sy ? nakaz wykonania kopii

QI ? wymuszenie programowania

LD ? usuniecie sumy kontrolnej

cd ? czyści DMI

cc ? czyści CMOS

cp ? czyści PnP

E ? powraca do linii poleceń DOS po wykonaniu programowania

R ? po programowaniu nakazuje automatyczny restart komputera

TINY ? umożliwia programowanie BIOS, nawet w przypadku gdy płyta zgłasza niezgodność

Możemy nie przygotowywać w/w pliku pod warunkiem że widzimy coś na ekranie i mamy aktywną klawiaturę. Zadaniem pliku wsadowego jest zautomatyzowanie czynności związanych z programowaniem BIOSu, gdy nie mamy możliwości wprowadzenia poleceń prosto z klawiatury, co niestety w przypadku awarii BIOS zdarza się często.

Dalsze czynności są już dużo prostsze? Uruchamiamy komputer z włożoną wcześniej przygotowaną płytą .Po jego starcie i wyświetlaniu opisanego komunikatu BootBlock wciskamy ENTER. W tej chwili rozpoczniemy automatyczne programowanie BIOSu z płyty. Po zakończeniu programowania komputer powinien zrestartować się automatycznie lub w innym przypadku sami powinniśmy tego dokonać .Jeżeli komputer uruchomił się poprawnie oznacza to, że programowanie zakończyło się sukcesem.

2. Brak wyświetlanego obrazu ( czarny obraz ) ? również w tym przypadku będziemy potrzebować płyty z plikiem ?autoexec.bat? . Pamiętaj, że w tym przypadku nie widzisz jaką czynność wykonuje komputer. Postępujemy analogicznie do w/w sytuacji . Uruchom komputer z włożoną płytą, gdy zapali się kontrolka napędu najprawdopodobniej rozpaczał się proces odczytu plików i programowania BIOSu . Czasami kontrolki na klawiaturze zaczynają migać podczas procesu programowania BIOSu. Ich miganie sygnalizuje przebieg operacji .Gdy kontrolki przestaną migać oznacza to ze programowanie zostało zakończone. Jeżeli proces powiódł się to po zrestartowaniu komputera , naszym oczom powinien ukazać się obraz na monitorze.

3.  Uszkodzony BootBlock – to jeden z gorszych scenariuszy. Jak w poprzednich przypadkach również musimy posiadać płytę. Tym razem tylko z kopia BIOSu oraz programatorem .Usuwamy z niej plik ?autoexec.bat? ? to ważne, gdyż w tym przypadku nie wskazana jest automatyczna procedura programowania. Do przeprowadzenia naprawy musimy posiadać układ flashrom osadzony na płycie w specjalnej podstawce ( nie wlutowany w płytę główną) oraz identyczna płytę głowna jak twoja/ lub nowy układ flashrom, gdyż układ z uszkodzonym Bootblock kwalifikuje się do wymiany. Wymieniony układ musimy oczywiście zaprogramować na nowo.A co w przypadku gdy nasz układ nie posiada podstawki, a jest wlutowany w płytę główną ?? Również należy uszkodzona kośc BIOSu wymienić . Najlepiej nie kombinować na własna rękę, a skorzystać z usług fachowego serwisu.

Oprócz w/w awarii podczas nieudanej próby aktualizacji BIOSu możemy uszkodzić również karty graficzne, napędy i inne, ponieważ czasami z nowymi biosami wypuszczane są poprawki firmwaru innych składników komputera Dlatego – Nie aktualizuj BIOSu, jeżeli nie jest Ci to naprawdę niezbędne!!

Niestety w przypadku uszkodzenia biosu w większości przypadków nie poradzicie sobie sami. Poniżej lista serwisów gdzie można znaleść fachową pomoc

Centrum Napraw Laptopów – Warszawa mokotów (Naprawa laptopów, tabletów, komputerów)

Megaserwis S.C. Warszawa Ochota (Naprawa laptopów, komputerów, tabletów, odzyskiwanie danych)

AID Serwis – Wrocław (naprawa komputerów, laptopów, monitorów)

Galileo – Kraków (naprawa laptopów i innego sprzętu)